Tüketici Güven Endeksi Ne Demek Neye Göre Hesaplanır

Bu yazımızda adını sürekli olarak gerek haberlerde ve gerekse ekonomi uzmanlarının dilinde duyduğumuz bir terim olan Tüketici Güven Endeksi ile ilgili bilgi vermeye çalışacak, Tüketici Güven Endeksi ne demek neye göre hesaplanır gibi konulara da değinmeye çalışacağız.

Finansal piyasalar yorumlanmaya, anlamlandırmaya ihtiyaç duyar ve bu kapsamda ortaya çeşitli göstergeler, endeksler çıkar halihazırda kullanılan endekslerden birisi ve en önemlileri arasında olan tüketici güven endeksi ekonomiye olan güven hakkında bilgi vermesi açısından dikkatle takip edilir.

Tüketici güven endeksi sayesinde ekonominin geleceğine ilişkin nasıl bir beklentinin hakim olduğu, bu beklentilerin ekonomiye ne yönde etki edebileceği gibi faktörler anlaşılmaya çalışılır. Çok basit bir örnekle konuyu açıklamak gerekirse ekonomiye güven duymayan kişiler, yerel para biriminin değersizleşeceğini düşünerek döviz satın alır ve dövize olan talep artar. Dolayısıyla endeksi takip eden yatırımcılar güvenin düşmesi neticesinde döviz kurlarında artış olacağı düşüncesiyle yatırımlarını bu yöne akıtır. Neticede güvensizlik gibi soyut bir duygu, ekonomide somut sonuçlar ortaya çıkarır ve yerel para birimi tıpkı beklendiği gibi, beklentiler yüzünden değer kaybetmiş olur.

Tüketici güven endeksi çok önemli bir endekstir, yatırımcılar kadar siyasiler tarafından da takip edilir. Bunun nedeni de ekonomi politikalarına olan inancın yorumlanmasını mümkün kılmaktadır. Ülkelerin yakın gelecekteki ekonomik durumları hakkında önemli bir veri olan tüketici güven endeksi, temel analizler arasında yer alır ve güvenin artırılması için çeşitli stratejiler uygulanır.

Tüketici güven endeksi analizleri Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) ve Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ölçülür, düzenli aralıklarla yayınlanır.

Tüketici Güven Endeksi Nedir?

Yerleşik vatandaşların ülke ekonomisinin mevcut durumuna karşın gelecekte nasıl bir durum içerisinde olacağıyla ilgili beklentisini içeren endekse tüketici güven endeksi denir.

Tüketici güven endeksi yakın geleceği ilgilendirir, çünkü vatandaşların uzun dönemde miyop olduğu varsayılır. Bu açıdan tüketici güven endeksinin yakın gelecekle ilgili verilecek kararları etkileyeceği varsayılır.

Tüketici güven endeksi belirlenirken tüketici eğilim anketi yapılır ve anket sonucuna göre netice kararlaştırılır. TÜİK çoğu zaman her ayın son haftası içerisinde Tüketici Güven Endeksi Haber Bülteni kapsamında tüketici güven endeksindeki gelişmelerle ilgili bildiriler paylaşır.

Tüketici güven endeksi ekonominin durumunu ve geleceğini anlamak açısından oldukça önemli ve güvenilir bir endekstir. Tüketici güven endeksi göstergesi sayesinde ekonomik gelişmelerin yakından takip edilmesi, nasıl sonuç doğurduğu ve gelecekte nasıl bir etki yaşanmasına neden olacağı ortaya çıkmış olur.

Tüketici Güven Endeksi Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Tüketici güven endeksi hesaplaması yapılırken AB’nin kriterleri baz alınır. Bu açıdan kişilerin ekonomik durumu, ülkenin ekonomik durumu ve tasarruf eğiliminin dahil edildiği bir hesaplama sonrasında ölçüm yapılır. Söz konusu ölçümleri ortaya çıkan veriler bağımsız anketler neticesinde belirlenir. Sorulan sorulara verilen yanıtlar pozitif ya da negatif eğimli olmak üzere ikiye ayrılır, pozitif yanıt verenlerin yüzdesinden negatif yanıt verenlerin yüzdesi çıkarılır daha sonra üzerine 100 eklenir ve çıkan sonucun aritmetik ortalaması alınarak tüketici güven endeksi hesaplanmış olur.

Tüketici güven endeksi sıkça 0 ile 200 arasında bir değer alır. 100 puan nötr sayılır ve 100’ün üzerindeki bir puan olumlu, 100’ün altındaki bir puanla olumsuz bir durumun mevcut olduğunu gösterir. Dolayısıyla 100 puanın üzerinde ya da altında kalan bir tüketici endeksi değeri neticesinde ekonominin geleceğine ilişkin nasıl bir beklenti içerisinde olması gerektiği sonucu çıkmaktadır.

Tüketici Güven Endeksi Nasıl Yorumlanır?

Tüketici güven endeksinin yorumlanmasına yönelik sadece birkaç tavsiye vermek mümkün olmaz, çünkü endeks doğrudan ya da dolaylı yoldan ekonominin geleceğine ilişkin birçok verinin elde edilmesini sağlar.

Yine de bir örnek vermek gerekirse tüketici güven endeksinin 100’ün altında olduğu durumlarda yatırımcılar ekonominin geleceğine ilişkin negatif beklentilerin mevcut olduğunu, hisselerinin ve paralarının değerlerinin düşeceğini düşünür. Bu açıdan yatırımlarını gelecekte değerleneceğini düşündüğü yatırım alternatiflerine yönlendirir.

Buna karşın ekonominin geleceğine ilişkin olumlu beklentiler söz konusuysa yatırımcılar şu an ucuz olan hisse senedi vb. yatırım araçlarına yönelir ve ekonomi gelecekte gerçekten iyileştiğinde, iyileşmeye devam ettiğinde hissesinin değerinin yükselmesini bekler.

Tüketici Güven Endeksi Nedir

Tüketici Güven Endeksi; İngilizce’den dilimize geçmiş ve asıl ismiyle Consumer Confidence Index (CCI) olarak bilinmektedir. Bir tüketici bireyin kişisel mali şartlarını ve genel ekonomide mevcut durum analizleri ile bir sonraki dönemdeki beklentilerinin, yakın tarihte yapılabilecek tasarruf ve harcama hedeflerinin ölçümüne yönelik ortaya çıkan bir veridir. Ekonomiye destek veren bireyler; tüketicilerin kısa vadeli amaçlarında ne istediğini, ne yapacağını daha önceki tarihlerde bilmek isterler. Tabii ki doğal olarak elde edilen bu bilgiler, yani Tüketici Güven Endeksi aracılığı ile, tüketicilerin ileriki tarihlerde yapacakları davranışları ile ilgili fikir edinebilecek olan şirket yöneticileri de; bu sayede işletmeleri ile ilgili kısa ve uzun vadeli planlamalar ve analizler yapacaklardır. Ticarette ileri görüşlü olan yöneticiler ve üst düzey personeller, her zaman başarılı olmaktadır.

Tüketici Güven Endeksi Nasıl Hesaplanır?

Tüketici güven endeksinin hesaplanmasında Tüketici Eğilim Anketi tercih edilmektedir ve genellikle bu kullanılır. Tüketici Eğilim Anketi ise; Türkiye Cumhuriyeti Merkezi Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu ‘nun beraber yapmış olduğu çalışmalar ile ortaya çıkarken, aylık olarak gelişigüzel seçilen tüketicilere göre ortaya çıkan bir ankettir. Anketten sonuç olarak alınan bilgilerin devamında, cinsiyet ve yaş koşulları göz önünde bulundurulmaktadır Anketler genel olarak her ayın 15’inde yapılır. Ayın ssonlarına doğru gelindiğinde on Türkiye İstatistik Kurumu ‘nca Ulusal Veri Yayımlama Takvimi ‘ne göre Tüketici Güven Endeksi halka duyurulur.

Anketlerde tüketicilerle ilgili genel şartların ve durumların değerlendirilebilmesi için; 12 aylık süreç içerisinde maddi olanakların tespiti ve gelecekteki beklentileri, ilk 3 ayda borçlanma ihtimali için ek sorular sorulmaktadır. Tüketicilerin genel anlamda ekonomik şartlarının sorgulanabilmesi için fiyatlar, ücretler, konut, otomobil ve dayanıklı tüketim malları gibi ürünleri alma gücü, yine bunun için uygun zemin olup olmadığı gibi sorular sorulmaktadır.

Tüketici Güven Endeksi ‘nin hesaplanmasının devamında 0 – 200 arasında bir değer elde edilir. 100 değeri orta noktadır, bu değerin altı olumsuz olarak ve üstü ise pozitif yani olumlu olarka kabul edilir. 100 ‘ün altına inildikçe bu tüketici güveninin azaldığı sonucunu verir. 100 ‘ün üstüne çıkıldıkça da tüketicinin güvenin oldukça yüksek olduğu sonucuna ulaşılır.

Finansal terimlerle ilgili ayrıntılı açıklamalarda bulunduğumuz Sözlük bölümümüzü buradan ziyaret edebilirsiniz.