Zorunlu BES e Düzenleme Gelebilir 3 Yıl Çıkış Yok
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından Yeni Ekonomi Programı’nda yapılan açıklamalarda daha önce isteğe bağlı olarak cayma hakkından yararlanabilen emekçilerin artık 3 yıl süresince BES’e zorunlu olarak ödeme yapmasının kararlaştırıldığı iddia ediliyor. Daha önce BES’e otomatik olarak katılan personeller talep etmesi halinde 2 ay içerisinde herhangi bir maliyete katlanmaksızın sistemden ayrılabiliyordu, ancak artık personellerin otomatik olarak katıldığı BES’ten 3 yıl süresince ayrılamayacağı söylendi.
Hürriyet Gazetesi yazarı Noyan Doyan’ın köşe yazısında aktardığına göre otomatik BES yeniden yapılandırılacak. Büyük tepki çeken bu yeni uygulama sonrasında kişilerin en az 3 yıl süresince cayma hakkı bulunmuyor. Avrupa ve dünyanın çeşitli ülkelerinde de uygulamada olan BES’in zorunlu olduğu yani personelin cayma hakkının elinden alındığı herhangi bir örnek yok ve CHP’li milletvekili Çetin Osman Budak bunun anayasaya aykırı olduğunu savunuyor.
Personeller BES’ten Ne Zaman Ayrılabilecek?
Eğer ilgili tasarının tam metni yayınlanırsa yani uygulamanın yeniden yapılandırılması kanunlaştırılırsa BES’e otomatik olarak katılan personellerin en az 3 yıl süresince sistemden ayrılması mümkün değil ve en az prime esas kazancının % 3’ü kadar bakiye otomatik olarak kendi adına açılan BES hesabına aktarılacak.
Bu hesapta biriktirilen para bankalar, sigorta şirketleri vb. kurumlar tarafından 3 yıl süresince kullanılacak ve bunun karşılığında da kişilere ek gelir sağlanacak.
Yüzde 25’lik Devlet Katkısı Kalkabilir
Ortaya atılan iddialardan birisi de BES’e devlet desteğinin kalkacağı yönünde. Eğer bu iddia doğruysa ve yapılandırma sonrasında % 25’lik devlet desteği de kaldırılırsa sistemin personele tasarrufu zorunlu kılmaktan başka bir işlevi kalmıyor denilebilir. Halihazırda yürürlükte olan uygulamaya göre personellerin maaşından yapılan % 3’lük kesintiye ek olarak % 25’lik bir devlet desteği de ilgili hesaplara aktarılıyordu, bu haliyle bile yeterince yüksek performans göstermediğinden yakınılan sistemin devlet desteği çekilmiş haliyle zorunlu olması mümkün görünüyor.
Cayma Hakkından Ne Zaman Faydalanılabilecek
Personellerin en az 3 yıl süresince BES’te kaldıktan sonra ancak cayma hakkından yararlanması mümkün olacak. 3 yıl süresince BES hesabında biriktirdiği parayı sistemde 10 yıl kalmadığı ve 56 yaşından önce çektiği için fon katılım bedeli ve hizmet ücreti gibi maliyetlere katlanarak geri alacak olan personelin ne kadar zarar ya da kar edeceği tamamen prime esas kazanca ve ne kadar bakiyenin hesaba yatırıldığına bağlı olarak değişecek.
Personelin Karı Ne Olacak?
Hali hazırda uygulamada olan BES’te % 25’lik devlet desteği vardı, ancak yeni sistemde bu desteğin de kaldırılacağı iddia ediliyor. Eğer bu şekliyle sistem uygulanmaya başlanırsa personelin sağlayacağı herhangi bir ek kar görünmüyor. İlerleyen süreçlerde uygulamaya ilişkin daha fazla detay paylaşıldığında personele bunu cazip kılan detayın da açıklanması bekleniyor.
CHP Konuyu Meclise Taşıdı
Ortaya atılan iddialar ve yayımlanan yazılar sonrasında BES’in zorunlu hale getirilmesinin ve çıkışın yasaklanmasının anayasaya aykırı olduğunu söyleyen CHP Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak kriz ortamında doğrudan emekçinin kıt kaynaklarına yönelinmesinin doğru olmadığını savundu.
Günü kurtarmak için fon arayışına giren hükümetin yeni dipsiz kuyular oluşturacağını savunan Budak, daha öncede uygulanan ve tasarrufların erimesine, 1980’li yıllarda sistemin çökmesine neden olan Tasarrufu Teşvik Fonu ve Konut Edindirme Yardımı gibi isimlerle hayatımıza giren bu uygulamaların bir sorunu çözemediğini dile getirdi.
Yüksek enflasyon sonrasında giderek fakirleşen ve kıt kanaat geçinen emekçiden tasarruf yapmasını beklemenin ve bunu zorunlu hale getirmenin yarınlar konusundaki umutları yitireceğini belirten Budak, fonun nasıl kullanılacağının, devlet garantisinin olup olmayacağının ve değer kaybına karşı nasıl bir teşvik tahsis edileceğinin açıklanmasını istedi.
Zorunlu BES ‘ten Nasıl Çıkış Yapılır konulu yazımızı da okuyabilir ve detayları öğrenebilirsiniz.
