Ülkemizdeki tüketicilerin çok büyük bir kısmını yakından ilgilendiren konulardan birisi de kira artış oranlarıdır. Kira sözleşmesinde bir düzenlemeye de tabi olan artış oranı konusunda bazı kafa karışıklıklarının yaşanması oldukça normaldir ve şu günlerde bu hesaplamada yapılan ufak bir hatanın önemi büyüktür. Dolayısıyla kira artış oranı neye göre belirlenir, en fazla ne kadar artış yapılabilir ve türevi konulara değinilmesi yararlı olacaktır.
Kira Artışı
Kira sözleşmesinin hazırlandığı ay içerisinde vadenin yenilenme sıklığına bağlı olarak 1 yıllık, 2 yıllık vb. sözleşmenin yeniden hazırlanması ve kira tutarının değiştirilmesi işlemine kira artışı denilmektedir. Kira artışının ne zaman olacağı tamamen hazırlanan sözleşmeye bağlı olarak değişmektedir, sözleşmenin yenilenme sıklığı da yine sözleşmenin kendi içerisinde belirlenen bir şeydir, talebe göre yıllık ya da aylık bazda belirlenebilmektedir. Fakat kira artışının yapılacağı ayın hangi ay olduğu büyük bir öneme sahiptir çünkü ne kadar artış yapılacağı o ayki çeşitli makro ekonomik oranlara bağlıdır.
Kira Artışı Neye Göre Yapılır, Belirlenir?
Konutlar için yapılacak kira artışı bir önceki ay TÜİK tarafından açıklanan Yİ-ÜFE’ye göre belirlenmektedir. Bu kapsamda Temmuz ayı içerisinde sözleşmesi yenilenecek kişinin Haziran ayında gerçekleşen Yİ-ÜFE’yi, Eylül ayında kira sözleşmesi yenilenecek kişinin ise Ağustos ayında gerçekleşen Yİ-ÜFE’yi dikkate alması gerekmektedir.
Konutun sahibi kiracısına bu orana denk ya da daha düşük bir miktarda zam yapabilir, ancak hiçbir koşulda Yİ-ÜFE’den daha fazla olacak şekilde kira artışı yapamaz. Kanun kapsamında Yİ-ÜFE hangi oranda olursa olsun bu oranda kira artışı yapılması mümkün olsa da çoğu kiracı bu oranlarda bir kira artışıyla karşılaşmaz, ancak karşılaşması halinde de bu oranı kabul etmek veya evden çıkmak durumundadır.
En Fazla Ne Kadar Kira Artışı Yapılabilir?
Konutlar için yapılabilecek en yüksek kira artışı 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren Yeni Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre kira artış oranı TÜİK tarafından açıklanan Yİ-ÜFE’yi üst sınır kabul eder. Yİ-ÜFE’nin 12 aylık ortalamaya göre mi yoksa geçen yılın aynı ayına göre mi belirleneceği konusunda ise net bir hüküm yoktur.
Bu konuda yaşanan kafa karışıklıkları için emsal kararlara bakmak gerekir. Yargıtay 6’ncı Hukuk Dairesi’nde 5 Aralık 2013 tarihinde verilen bir kararda konut kiralarındaki yıllık artış oranının TÜİK tarafından açıklanan Yİ-ÜFE’nin 12 aylık ortalaması baz alınarak hesaplanmasına karar verilmiştir.
İş Yerleri için Kira Artış Oranı
6217 sayılı Borçlar Kanunu Yasası uyarınca iş yerleri için ödenecek kira ücretlerinin ne kadar artışa tabi olacağı 1 Temmuz 2020 tarihine kadar işletmeci ve hak sahibi arasında belirlenecektir. Bu konuda uygulanan standart bir mekanizma yoktur ve tamamen anlaşmaya bağlı olarak belirlenecektir. Bu kapsamda üst ya da alt sınırdan söz etmek de mümkün değildir.
Son 12 Ayın Kira Artış Oranı
Aşağıda yer alan aylar içerisinde sözleşme yapan kişiler için o ay hesaplanan kira artış oranları bulunmaktadır:
- Kasım 2017 kira artış oranı % 14,47
- Aralık 2017 kira artış oranı % 15,38
- Ocak 2018 kira artış oranı % 15,82
- Şubat 2018 kira artış oranı % 15,66
- Mart 2018 kira artış oranı % 15,50
- Nisan 2018 kira artış oranı % 15,35
- Mayıs 2018 kira artış oranı % 15,36
- Haziran 2018 kira artış oranı % 15,80
- Temmuz 2018 kira artış oranı % 16,57
- Ağustos 2018 kira artış oranı % 17,41
- Eylül 2018 kira artış oranı % 18,78
- Ekim 2018 kira artış oranı % 21,36
2020 Yılında Değişiklik Olabilir
Yeni Ekonomi Programı kapsamında atılacak adımlardan birisinin de kira artış oranlarının 1 Ocak 2020 itibariyle Yİ-ÜFE ile değil de Yİ-TÜFE ile belirlenmesidir. Bu henüz bir netlik kazanmamış olsa da bir sonraki yıldan itibaren sözleşmelerin Yİ-TÜFE’yi baz alarak yenilenmesi mümkün olabilir.
Devletten Kira Yardımı Desteği Başvurusu Nasıl Nereye Yapılır konulu yazımızı da okuyarak, ilgili şartları taşımanız halinde devlet tarafından bazı yardımlardan yararlanabilirsiniz.
