İhracatta KDV İadesi Nasıl Alınır?
Başlarken hemen şunu vurgulamak zihinler aydınlatıcı olacaktır. Neden ihracatta KDV iadesi? Bunun cevabı şudur:
KDV ile ilgili mevzuatımızda, mal ve hizmet ihracatı ele alınmış ancak ihracat mevzuatındaki ihracat şekilleri baz alınarak konu incelenmemiştir
Bu yüzden konu başlığımız, ihracat şekline göre KDV iadesidir.
KDV mevzuatımızda, mal teslimi ve hizmetin yerine getirilmesi ihracat konusu ise bu ayrı tutulmuş, “vergiden istisna” olduğu özellikle belirtilmiştir. (11 ve 12. maddeler)
Dahilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında KDV İadesi
KDV mevzuatımızda (17.madde) Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ihraç edilecek ürünlerin imalaltında kullanılacak maddelerin Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibine teslim edilmesinde tecil-terkin işlemi söz konusudur ve burada Dahilde İşleme Belgesinin süresi esas alınır. (11/1-c maddesi)
Ancak Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ihracatın yapılmaması durumunda vergi gecikme faizi ile tahsil edilir.
Dahilde İşleme İzin Belgesisahibine hammade, yardımcı madde teslimi yapacak mükellef imalatçı olmak zorunda değildir.
Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi de imalatçı olmak zorunda değildir.
Ayrıca, Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi imal ettiği malları başka bir Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibine teslim edebilir.
17. maddeye göre iadesi istenecek KDV’nin Hesaplanması
Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibinin iadesini isteyebileceği KDV tutarı, ihraç etmesi kaydıyla teslim sebebiyle hesaplayıp tahsil etmediği KDV tutarından, söz konusu malların üretimi için teslim aldığı mallar nedeniyle ödemediği KDV tutarı düşüldükten sonra kalan tutardan fazla olamaz. Diğer yandan, üretilen ürünler ihraç edilmeden iade işlemi yapılmaz.
Terkin İşlemi
Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibinin yaptığı teslimlerle ilgili tecil edilen KDV’nin terkin edilmesi için Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi tarafından imal edilen malların Dahilde İşleme İzin Belgesi süresi içinde ihraç edilmiş olması gerekir.
Dahilde İşleme İzin Belgesi süresi içinde, alınan hammadde, yardımcı madde ve malzemelerden üretilen malların ihraç edilememesi durumunda, alınmayan vergi, tecil tarihinden itibaren gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.
Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi KDV ödemeden aldığı malları kanunen tanınan sürede ihraç edemeyeceğini bağlı olduğu vergi dairesine bildirirse, tahsil edilmeyen KDV tutarı esas alınarak vergi dairesi tarafından gerekli tarhiyat işlemi yapılır.
Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi fima, ihracatını yapamazsa ya da süresinden sonra yaparsa, Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ihraç edilmesi kaydıyla yapılan teslim, yurt içi mal teslimine dönüşmüş olur.
Bu takdirde Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibince indirim konusu yapılamayan KDV tutarı, ihracat için öngörülen sürenin dolduğu tarihi izleyen günü içeren vergilendirme döneminde ve bu vergilendirme dönemini kapsatan takvim yılınin aşılmaması şartıyla, indirim işlemi yapılabilir.
İade İşlemi için gerekli belgeler
1) Dilekçe
2) İhraç kaydıyla teslim faturaları ya da listesi
3) Gümrük beyannameleri ya da listesi
4) Dahilde İşleme İzin Belgesi onaylı örneği
5) KDV mevzuatımızın geçici 17. maddesine göre hazirlanmış Yeminli Mali Müşavir raporu
6) İhraç kaydıyla teslim dönemine ait indirime konu KDV listesi
Bu belgeleri ibraz eden Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibinin iade talebi yerine getirilir.
Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi mükellefin, 5.000 TL’nı aşmayan nakden iade talebi, Vergi İnceleme Raporu, Yeminli Mali Müşavir raporu ve teminat istenmeden yerine getirilir.
İade talebi 5.000 TL’nı aşarsa, aşan kısmın iadesi, Vergi İnceleme Raporu veya Yeminli Mali Müşavir raporuna göre yerine getirilir.
Teminat verilmişse, Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibinin iade talebi yerine getirilir; teminat ise Vergi İnceleme Raporu ya da Yeminli Mali Müşavir raporuna göre çözülür.
Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında eşdeğer eşya teslimleri
Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında eşdeğer eşya teslimleri de tecil-terkin kapsamındadır.
Ön izne bağlı ihracatta KDV iadesi
İhraç edilmesi uluslararası mevzuata göre (ilgili anlaşma, yasa, kararname ve diğer mevzuat hükümlerine göre) bir kurumun ön iznine bağlı malların ihraç edilmesinde, öncelikle ilgili kurumdan söz konusu ön izin alınır. Daha sonra da ihracatı düzenleyen mevzuata göre işlem yapılır. KDV Kanunu 32’nci maddesi uyarınca, vergilerin indirilebileceği, indirilemeyecek kısmın iade edileceği belirtilmiştir.
Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında alınan hammadde, yardımcı madde ve malzemelerin işlenmesi süretiyle elde edilen ürün bunyesinde ihraç edilmesi gereklidir.
Bununla birlikte, bazı hallerde önceden alınan maddelerin kullanılarak Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ihraç edilmiş olabilir. Bu işlem, Dahilde İşleme İzin Belgesi mevzuatına göre, ihraç edilen ürün içerisinde Eşdeğer Eşya kullanımı olarak adlandırılır. Buna göre ihracı yapılan ürünün içine giren hammadde, yardımcı madde ve malzemelerin Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında olsa bile daha sonra belge sahibine teslim ya da ithal edilmesinde KDV tahsil edilmeden işlem yapılması mümkündür. Ama bu kapsamında Dahilde İşleme İzin Belgesi sahibi ya da ihracatçı firmanın iade işlemi Dahilde İşleme İzin Belgesi kapatıldıktan sonra yerine getirilir.
Kayda bağlı ihracatta KDV iadesi
İhraç edilmesi kayda bağlı malları, Ticaret Bakanlığı yayımlayacağı bir tebliğ ile belirler. Söz konusu Tebliğ kapsamındaki malların ihraç edilmesinden önce gümrük beyannameleri iligili İhracatçı Birliği tarafından kayda alınır. İhracatçı Birliği tarafından kayda alınan gümrük beyannamelerinin Gümrük Müdürlüğüne sunulması için tanınan süre, İhracatçı Birliğinin onay tarihinden itibaren otuz gün olup bu dure uzatılmaz. Fakat ihraç ürünlerimize miktar kısıtlaması yapan ülkeler söz konusu ise, kısıtlamaya tabi ürünün ihraç edimesine ait kayıt düşülerek onaylanmış gümrük beyannameleri, Gümrük Müdürlüklerine otuz günden kısa veya daha uzun olarak Ticaret Bakanlığı tarafından tespit edilebilir.
Konsinye ihracatta KDV iadesi
Konsinye ihracat için müracaatlar ilgili İhracatçı Birliğine yapılır. Gerek madde gerekse ülke politikası açısından Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler kapsamında bulunan ürünlerle ilgili konsinye ihracat talebi Ticaret Bakanlığı görüşü alındıktan sonra değerlendirilir. Bunun dışındaki ürünlerle ilgili talepleri ise
İhracatçı Birliği inceler.
İhracatçı Birliği tarafından konsinye ihracat olarak onaylanan gümrük beyannamesi otuz gün içinde Gümrük Müdürlüğüne sunulur.
İhracatçı firmalar, konsinye malların kesin satışı yapıldıktan sonraki otuz gün içinde, kendilerince düzenlenmiş kesin satış faturası ya da bir örneği ve istenen diğer belgelerle izni vermiş olan İhracatçı Birliğine bildirimde bulunur.
Konsinye şeklinde gönderilen ürünün ihracat tarihinden itibaren bir yıl içinde kesin satışı yapılmalıdır. Söz konusu bu süre, haklı ve zorunlu sebeplere dayanarak başvurulması halinde, izin vermiş olan İhracatçı Birliğı tarafından iki yıl daha uzatılması mümkündür. KDV bakımından ise, henüz satış kesinleşmediği için konsinye ürün ihracatı olmadığından KDV söz konusu olmayacaktır. Kesin satışı yapıldığı tarihte, KDV mevzuatının 11’inci ve 12’inci maddelerince tam istisna kapsamında ürün ihraç edilmesinden KDV istisnası uygulanacaktır.
Yurt dışı fuarlara ve sergilere katılmak ve ihracatta KDV iadesi
Yurt dışı fuarlsr ve sergiler Ticaret Bakanlığında düzenlenir. Uluslararası ticari fuar ve sergilere ulusal düzeyde ya da bireysel olarak katılacak firma ya da kurumların yurt dışına gönderecekleri bedelli veya bedelsiz mallar ile yurt dışında düzenlenecek bilim, sanat, kültür veya tanıtım amaçlı fuar ve sergi vb. faaliyetlere gönderilecek bedelli veya bedelsiz mallarla ilgili müracaatlar ilgili Gümrük Müdürlüğüne yapılır.
Gümrük Müdürlüğü ilgili malların yurt dışına çıkışının yapılabilmesi için yapılan başvuruları inceleler. Gümrük Müdürlüğü, yurt dışına çıkışına izin verdiğı bedelli ve/veya bedelsiz mallar (bilim, sanat, kültür, tanıtım amaçlı fuar/sergi hariç olmak üzere) ile ilgili gümrük beyannamelerinin onaylanmış birer suretini, beyannamelerin kapanış tarihinden itibaren, en geç on beş gün içinde firmanın bildirdiği İhracatçı Birliğine gönderir.
Uluslararası ticari fuar ve sergilerde sergilenmek için yurt dışına çıkarılan malların kesin satışına ilişkin başvurular, geçici çıkışa esas gümrük beyannameleri İhracatçı Birliğince onaylandıktan sonra Gümrük Müdürlüğünce incelenir ve sonuçlandırılır. Gümrük Müdürlüğü, özel organizatör kuruluşların, ulusal düzeyde katılacakları ticari nitelikli fuar ve sergilerde, Yurt Dışında Fuar Düzenlenmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Tebliğ hükümlerine göre, organizatör kuruluşa İhracat Genel Müdürlüğü tarafından verilen Yeterlilik Belgesi veya Geçici Yeterlilik Belgesi (Kamu kuruluşu ve meslek odaları ile vakıflarca düzenlenen fuarlarda söz konusu belgeler istenmez) ile birlikte fuarın ulusal katılım organizasyonunun söz konusu kuruluşça yapıldığının onaylandığını gösterir uygunluk yazısını ister. Bu konular dışındaki başvurular Ticaret Bakanlığı tarafından incelenir. KDV bakımında henüz satış kesinleşmediği için, malların geçici olarak ihraç edilmesi bahse konu olduğundan kesin satışının gerçekleştiği tarihte KDV mevzuatının 11 ve 12’inci maddeleri göre tam istisna kapsamındadır.
İthal edilmiş malın ihracatında KDV iadesi
Gümrük mevzuatına göre serbest dolaşıma girmiş yeni veya kullanılmış malın ihracı genel esaslara göre sonuçlandırılır. Fakat, ihracatın desteklenmesi ili ılgili mevzuat, yatırım mevzuatı ve gümrük mevzuatının mahrece iade hükümleri saklıdır. Malın teslimi söz konusu olduğundan, ancak KDV mevzuatının 11 ve 12’inci maddelerince göre tam istisna kapsamındadır.
Serbest bölgelere yapılan ihracatta KDV iadesi
Serbest bölgelere yapılan ihracat, ihracat mevzuatına göre değerlendirilir. Dahilde işleme İzin Belgesi mevzuatı, KDV mevzuatı ve Türkiye İhracat Kredi Bankası mevzuat hükümleri saklıdır. Serbest Bölgelere gönderilen malların gümrük beyannamesi veya Serbest Bölge İşlem Formu ile teslimi halinde KDV mevzuatının 11 ve 12’nci maddelerine göre tam istisna kapsamındadır. Hizmet ihracına ilişkin Türkiye’den Serbest Bölgelere verilen (Fason hariç olmak üzere) hizmetlerde istisna yoktur.
Bedelsiz ihracatta KDV iadesi
Bedelsiz ihracatta, gümrük mevzuatına göre, gümrük beyannamesi düzenlenmesi gerekiyorsa gümrük beyannamesinin tescil edilmiş olması zorunludur.
İhracatın gümrük beyannamesi ile yapılması halinde malın teslimi KDV mevzuatının 11 ve 12’nci maddelerine göre tam istisna kapsamındadır.
KDV Kanunu 50 numaralı Genel Tebliğine göre bir teslim ise yani eşantiyon, numune ve promosyon ise Gelir Vergisi Kanunu 40/1’e göre bedelleri gider yazılabilir.
Bu mallara ilişkin KDV de, KDV Kanunu 11 ve 12’nci maddelerine göre istisna hükümlerine tabidir. Yabancı Yardım Kuruluşlarına gönderilen bedelsiz teslimler, KDV Kanunu 17’nci maddesine göre kısmi istisna kapsamındadır. Bu mallar için söz konusu KDV’nin KDV Kanunu 30/a maddesine göre gider yazılması gerekir, iade söz konusu değildir.
Yurt dışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik kapsamında yapılacak ihracatta KDV iadesi
Türkiye’den yurt dışına yapılan işler için götürülen madde, malzeme, makine ve ekipmanlar ile personele ilişkin götürülen yeme içme ve giyim malzemeleri tam istisna kapsamında olup KDV Kanunu’nun 11 ve 12’nci maddeleri ile mal ihracıdır. Bu yüzden
KDV istisnası uygulanır. Geçici olarak yurt dışına götürülen makine ve ekipmanlar ise istisna kapsamına girmez.. Götürülen makine ve ekipmanlar yurt dışında sonradan satılır ve yurda getirilmezse ya da süre sonunda 11 ve 12’nci maddelere göre tam istisna kapsamında değerlendirilir.
Yurt dışına yapılan Teknik Müşavirlik Hizmetleri, KDV Kanunu’nun 11/1-a maddesine göre hizmet ihracıdır. Bu nedenke tam istisna kapsamına girer ve KDV’den istisna tutulur.
Ticari kiralama kapsamında geçici ihracatta KDV iadesi
Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracatlar, kiracı firma ya da kurumla yapılan sözleşmenin aslı veya noter onaylı bir sureti ile sözleşmenin yeminli tercümanca yapılmış olan Türkçe tercümesi; kiraya verilen eşya motorlu kara nakil vasıtası ise ayrıca söz konusu aracın motorlu araç tescil belgesinin bir sureti ile beraber, çıkış işlemlerinin yapıldığı Gümrük Müdürlüğü tarafından değerlendirilir. Gümrük Müdürlüğü’nce onaylanmış beyanname izin kapsamındadır. Ticari kiralama konusu eşyanın mülkiyeti, kiraya verene ait değilse, eşyanın mülkiyetinin başkasına ait olduğuna dair noter muvafakatnamesi gereklidir.
Ticari kiralama konusu eşya, finansal kiralama yoluyla elde edilmişse, bahse konu eşyanın finansal kiralama yoluyla elde edildiğiyle ilgili kiralayan ile kiraya veren arasında yapılmış sözleşme ve kiralayan kişi tarafından noterce düzenlenmiş muvafakatname gereklidir.
Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat gümrük mevzuatına göre değerlendirilir. Malın teslimi kapsamında olmadığı için, kiralandığı için hizmet ihracıdır. Hizmetten ise yurt dışında yararlanılmış olduğu için KDV Kanunu 11/1-a maddesine göre tam istisna kapsamın girer ve KDV’den istisna tutulur.
Transit Ticarette KDV iadesi
Transit Ticaret, yurt dışında veya serbest bölgedeki bir firmadan veya antrepodan satın alınan malın, ülkemiz üzerinden transit olarak ya da doğrudan doğruya yurt dışında veya serbest bölgede bulunan bir firmaya veya antrepoya satılması anlamına gelir. Uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanan mallar ve Ticaret Bakanlığı tarafından madde politikası çerçevesinde transit ticaretinin yapılmasının uygun görülmediği
mallar transit ticaret konusu olamaz. İthalat ve ihracatın yasaklanmış olfuğu ülkelerle transit ticaret yapılması mümkün değildir. Transit Ticarete ile ilgili malın serbest dolaşıma girmemesi şartı ile
ile yurt dışına satılması halinde KDV Kanunu 6/a hükmüne göre vergi konusu olmayacaktır. İstisna yapılmayacaktır. Bu işlemle ilgili ödenen KDV varsa, Kanunun 30/a maddesine gore indirim söz konusu olmayacaktır.
Takas ve bağlı muamelede ihracat iadesi
Takas, ithal ya da ihraç edilen mal veya hizmet bedelinin, kısmen ya da tamamen mal, hizmet veya döviz ile karşılanmasıdır.
Bağlı muamele ise, ikiden fazla taraf arasında yapılan takas işlemine denir. Takas ve bağlı muamele işlemleri yürürlükte bulunan ihracat ve ithalat mevzuatına tabidir. Mal teslim edildiği için KDV Kanunu 11’ve 12’inci maddelere göre tam istisna kapsamına girer ve KDV’den istisna tutulur.
Yurt dışına e-ticaret KDV iadesi
Yurt dışına e-ticaret kapsamında mal ihracı, dış ticaret ve gümrük mevzuatına göre değerlendirilir. Malın teslimi, gümrük mevzuatına göre gümrük beyannamesi düzenlenmesi düzenlenmiş olması şartiyla ile KDV Kanunu 11 ve 12’nci maddelere göre tam istisna kapsamına girer vec KDV’den istisna tutulur.
Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların yurt dışına götürdükleri mallarda ihracat iadesi
KDV Kanunu 11/2 maddesine göre Maliye Bakanlığınca yayınlanan tebliğlerle belurlenir.
Yolcu beraberi eşya ihracı ve bavul ticaretidir. KDV Kanunu Genel Tebliğleri 43, 61 ve 110 no’lu KDV Genel Tebliği ile tam istisna kapsamına alınmış, KDV’den istisna edilmiş ve KDV iadesine tabi kılınmıştır.
Gümrük antreposuna mal konulmasında KDV iadesi
KDV Kanunu 12’nci maddesine göre gümrük antreposuna malın teslim edilmesi tam istisna kapsamına girer KDV’den istisna tutulur.
Gümrük hattı dışı satış mağazalarına teslimlerde KDV iadesi
Bu teslimler ihracat istisnası kapsamına girmez. Kanunun 16/1-c maddesi hükmü uygulanır. Bu mallarla ilgili KDV, KDV Kanunu 30/a maddesine göre indirim konusu yapılmaz, giderleştirilir.
Gemilere mal tesliminde KDV iadesi
Uluslararası sularda görev yapan gemilere yönelik mal teslimleri gümrük beyannamesi tanzim edilmiş ise KDV Kanunu 11 ve 12’nci maddelere göre tam istisna kapsamına girer ve KDV’den istisna tutulur.
İhracatta KDV iadesi konusunu özetlemek ve bağlamak gerekirse şu söylenebilir:
Ticaret Bakanlığı İhracat Yönetmeliği ile ihracat şekillerini tespit etmiş ve ilgili yönetmelik ve tebliğler ile ihracatın şekline göre hangi makamlardan ve hangi esaslara göre izne tabi olduğu ve bununla ilgili uygulamalar belirlenmiştir.
KDV Kanunu 11 ve 12’nci maddelerine göre gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Tebliğlerle de KDV istisna ve iadesi ile ilgili kurallar tespit edilmiştir. Bu düzenlemeler, ihracat şekillerini dikkate almamış, mal ve hizmet ihracını ele almıştır.
İstisnanın uygulanacağı alanlar
1) Mal ihracı
2) İhraç kaydıyla teslimlerde tecil ve terkin uygulaması
3) Dahilde işleme İzin Belgesi kapsamında tecil terkin yapılması
4) Bavul ticareti
5) Yolcu beraberinde eşya
6) Hizmet ihracı
İhracat Yönetmeliği ile düzenlenmiş bulunan ticari kiralama, yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında ihracat, konsinye ihracat ve yurt dışı fuar ve sergi alanlarına yapılan ihracat KDV bakımından geçici ihracat olarak görülmüş, kesin satış yapıldığında ise ihracat istisnası kapsamına alınmıştır.
Malın tesliminde ise gümrük beyannamesi esas alınmış, KDV Kanunu 11 ve 12’nci maddelerine göre KDV’den istisna edilmiştir.
İhracat Yönetmeliği ile düzenlenen ticari kiralama ve yurt dışı teknik müşavirlik gibi ihracat şekilleri hizmet ihracı olarak kabul edilmiştir.
İhracat Yönetmeliği ile duzenlenmiş transit ticaret ihracatı ise serbest dolaşıma girmemesi şartıyla yurt dışına satışı durumunda KDV Kanunu 6/a maddesine göre vergi konusu dışında tutulmuştur. Bu işlemle ilgili ödenen KDV var ise, KDV Kanunu 30/a maddesine göre indirim konusu olmamaktadır.
Bu çalışmada, 3065 sayılı KDV Kanunu ve ilgili tebliğler ile İhracat Yönetmeliği ve İlgili tebliğlerden yararlanılmıştır.
