En Kısa ve Hızlı Yoldan Şirket Hisse Devri İşlemleri (Sade Anlatım)

Limited ya da anonim şirket olması fark etmeksizin hisse devri konusunda oldukça dikkatli davranılmalıdır. Ülkemizdeki şirketlerin büyük bir kısmı “aile şirketi” olarak tanımlanabileceği için bu hususta bazı detaylara dikkat edilmemesi kaynaklı ilerleyen süreçlerde çeşitli hukuki yaptırımlarla karşılaşılmaktadır. Bu ve buna benzer problemlerle karşılaşmamak için en basit ve sade anlatımıyla daha önce bir çok ticaret sicil işlemi ile ilgili bilgi paylaşımında bulunduğumuz üzere şirket hisse devri işlemleri nasıl yapılır, nelere dikkat edilmelidir ve türevi konulara değinmek yararlı olacaktır.

Anonim ve limited şirketlerin hisse devri konusunda uyması gereken prosedürler birbirinden farklı olduğu için bu iki şirket tipine iki farklı başlık altında değinilecektir.

Limited Şirketlerde Hisse Devri

Limited şirketleri gibi sermaye şirketlerinin ortaklarına, sahip oldukları payı belgelemek için verdikleri kıymetli evraklara hisse senedi ya da güncel adıyla pay senedi denilmektedir. Hisse senetleri hamiline ya da nama yazılı olabilir ve hangi şekilde olduğu hisse devrinin ne şekilde gerçekleştirileceği konusunda önemlidir.

Hamiline yazılı hisse senetlerinin metninden ya da şeklinden hamili kimse o kişinin hak sahibi sayılacağı sonucuna varılır. Bu kıymetli evrak üzerinde isim bilgisi yer almaz, hisse kimdeyse o şirkete de ortak olmuş olur. Hamiline yazılı hisse senetlerinin devri için takip edilmesi gereken adım şudur:

1. Hisse senedi, devredilecek kişiye teslim edilir.

Hamiline yazılı hisse senetlerinin ciro edilmesi ya da türevi bir işleme başvurulması gerekmez, doğrudan herhangi birisine teslim edilmesi halinde şirket ve üçüncü kişilere karşı hisse devri gerçekleşmiş olur, tek adımlık bir işlemdir.

Nama yazılı hisse senetlerinin üzerinde hisse senedi sahibinin adı vardır, bu nedenle ilgili kıymetli evrağa nama yazılı hisse senedi denilmektedir. Nama yazılı hisse senetlerinin devri için ciro işlemine başvurulmalıdır ve ciro için de tam ciro ya da beyaz ciro olmak üzere iki farklı yönteme başvurulabilir.

Tam ciro işleminde devir edilen kişinin adı ve soyadıyla birlikte ödeyiniz ibaresi yer alır, devreden kişi bu evrağı imzalar. Beyaz ciro üzerinde ise isim belirtilmez, yalnızca ödeyiniz ibaresi yer alır ve devreden tarafından imzalanır. Tam cironun nama yazılı hisse senedinin nama yazılı olacak şekilde, beyaz cironunsa nama yazılı hisse senedinin hamiline yazılı olacak şekilde ciro edildiği buradan anlaşılabilir.

Nama yazılı hisse senetlerinin devrini kısıtlayan bir esas sözleşme sınırlaması olmamalıdır. Hukuki işlemle devir, ciro edilen nama yazılı pay senedinin devralana geçirilmesiyle yapılabilir.

Adım Adım Hisse Devri

1. Limited şirketlerde hisse devrinin gerçekleşmesi için noterde devir sözleşmesi yapılmalıdır.
2. Hisse devir ve temlik sözleşmesi için Noter’e başvurulmalıdır.
3. Hissenin devrinin geçerli olabilmesi için ortakların en az dörtte üçünün hissenin en az dörtte üçüne sahip olması ve bu devre izin vermesi gerekmektedir.
4. Noterde düzenlenen hisse devir sözleşmesinin hukuki nitelik kazanması için şirket ortaklar kurulu hisse devir ve temlik sözleşmesine ilişkin karar alır, bu sayede hisse devri sonucunda oluşan yeni sermaye dağılımı da resmileşir. Alınan kararı devreden ortak imzalar ve noter tasdikli bir örneğini ticaret sicil memurluğuna teslim eder.
5. Alınan devir kararı şirketin bağlı olduğu ticaret sicil müdürlüğüne tescil edilir ve onaylanır.
6. Ortağın şirketteki hissesini farklı bir kişiye devretmesi sonrasında devreden ve devralan kişiler devir öncesine ait kamu alacaklarının şirketten tamamen ya da kısmen temin edilemeyen kısmından, sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar.

Hisse devir ve temlik sözleşmesine ilişkin yönetim kurulu tarafından alınan kararda dikkat edilmesi gereken bazı detaylar vardır. Hisse devri sonucu hissesinin tamamını devreden kişi şirket müdürüyse ve müdürlükten de alınacaksa, ortaklar kurulu kararında bu durumun mutlaka belirtilmesi gerekmektedir.

Hisse devriyle ilgili yukarıdaki adımlar yerine getirildikten sonra şu belgelerle birlikte ticaret sicil müdürlüğüne gidilir:

• Ticaret Sicil Memuruluğu’na 1 adet dilekçe,
• Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığı’na 1 adet dilekçe,
• 2 adet noter onaylı hisse devri kararı,
• 3 adet noter onaylı hisse devir kararı,
• 3 adet noter onaylı hisse devir sözleşmesi,
• 2 adet yeni ortak nüfus cüzdan fotokopisi (yeni ortak varsa),
• Eğer hisse devri kararında müdür değişikliği de yapılacaksa karara göre 2 adet imza beyannamesi,
• Tek kişilik beyan formu,
• Devreden ve devralan ortakların pay defterinde bu ilişkiyi belgeleyen sayfanın fotokopisinin noter onayl sureti.

Anonim Şirkette Hisse Devri

Anonim şirketlerdeki hissenin nama ya da hamiline devredilmediği durumlarda imzaları noter tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmesi ile devre muvafakat verildiğini gösteren yönetim kurulu kararının noter tasdikli örneğiyle birlikte ticaret sicil müdürlüğüne gidilmeli ve bu devir işlemi de pay defterine işlenmelidir. En basit haliyle bu şekilde anonim şirketlerde hisse devri yapılabilir, anonim şirket hisse devri limited şirkete göre daha kolaydır. Anonim şirkette hisse devrinin nasıl yapılacağı hisse senedinin ya da geçici ilmühaberin bastırılması veya bastırılmaması durumuna göre ayrı başlıklar altında incelenecektir.

1. Hisse Senedi ya da Geçici İlmühaberin Bastırılmaması Durumu

Hisse devrinin tescil edilmesine ilişkin yeni TTK’da bir detaya değinilmemiştir. Bu kapsamda Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı açıklamada anonim şirketlerde nama ya da hamiline hisse senedinin ihraç edilmediği durumlarda imzaları noter tarafından tescil edilen devir sözleşmesiyle birlikte devre muvafakat edildiğini gösteren yönetim kurulu kararının noter tasdikli örneğinin ticaret sicil memurluğuna verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu işlemin pay defterine işlenmesi sonrasında da devir işlemi gerçekleşmiş olur.

Eski TTK’dan kaynaklı çoğu kişi anonim şirketlerde nama veya hamiline hisse senedi çıkarılmadığı durumlarda ticaret siciline tescil başvurusu yapılması gerektiğini düşünse de bunun zorunlu olduğuyla ilgili hiçbir düzenleme yoktur.

2. Hisse Senedi ya da Geçici İlmühaberin Bastırılması

TTK/489’a göre hamiline yazılı hisse senetlerinin devri zilyetliğin geçirilmesi sonrasında hüküm kazanabilmektedir. Asıl sözleşmede bunu kısıtlayan bir düzenleme olmadığı sürece hiçbir sınıflandırmaya gerek duyulmaksızın devir işlemine başvurulabilir. TTK 499’da şu şekilde ifade edilmektedir  ‘’Şirket, senede bağlanmamış pay ve nama yazılı pay senedi sahipleriyle, intifa hakkı sahiplerini, ad, soyad, unvan ve adresleriyle, pay defterine kaydeder. Payın usulüne uygun olarak devredildiği veya üzerinde intifa hakkı kurulduğu ispat edilmediği sürece, devralan ve intifa hakkı sahibi pay defterine yazılamaz. Şirket, kaydın yapıldığını pay senedine işaret eder. Şirketle ilişkilerde, sadece pay defterinde kayıtlı bulunan kimse pay sahibi ve intifa hakkı sahibi olarak kabul edilir. Merkezî Kayıt Kuruluşu tarafından takibi yapılan nama yazılı paylara ilişkin Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri ile ilgili diğer düzenlemeler saklıdır.‘’

Hisse Devrinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Limited şirketler için hisse devri gerçekleştiriliyorsa:

• Ortağın sermaye payını devrettiği noter devir sözleşmesi ile mutlaka belgelenmelidir,
• Hisse devrinin geçerli olması için ortakların en az dörtte üçünün esas sermayenin en az dörtte üçüne sahip olması ve buna onay vermesi gerektiği unutulmamalıdır,
• Noterde sermaye payını devrettikten sonra işlem tamamlanmaz, daha sonra ortakların muvafakatı ile birlikte devir sözleşmesi ticaret sicil memurluğuna tescil edilmelidir aksi takdirde devir işlemi geçersiz olur.

Anonim şirketler için hisse devri gerçekleştiriliyorsa hisse senedinin olmadığı durumlarda:

• İmzaları noter tarafından tasdik edilen devir sözleşmesiyle birlikte devre muvafakat edildiğini gösteren yönetim kurulu kararının noter tasdikli örneğinin ticaret sicil müdürlüğüne teslim edilmesi gerekir, aksi takdirde devir işlemi geçersiz sayılacaktır.

Hisse senedinin olduğu durumlarda:

• Hamiline yazılı senedin teslim edildiğinden emin olunmalı,
• Nama yazılı senetlerin ciro edildiğinden emin olunmalı ve pay defterine işlendiği kontrol edilmelidir.

Hisse devri karmaşık ve uzun bir prosedürler bütünü gibi görünse de aslında oldukça kolay yapılabilen bir işlemdir. Önceden konuyu araştırıp yapılandan emin olunması işlemlerin çok daha kısa süre içerisinde yapılmasını mümkün kılacaktır.

Borcum Varlık Yönetimi Şirketine Aktarılmış Ne Yapmalıyım konulu yazımızı da okuyarak, alternatif bilgiler de edinebilirsiniz.