Türkiyenin Ne Kadar Altını Var
Altın değişimi kolay, yükte hafif pahada ağır bir materyal olması kaynaklı ilkel dönemlerden bu yana en değerli varlıklardan birisi olmuştur. Paranın ortaya çıkmasıyla da rafa kaldırılmayan altın, daha kolay değiştirilebilir kağıt parçası olan paranın endekslendiği değer olmayı başarmıştır. Bu kapsamda borçlarını ödeyebilmek, parasını değerli kılmak ve parasına olan inancı tescil etmek isteyen merkez bankalarının en önemli amaçlarından birisi de altın rezerv etmektir. Altın rezerv edilmesi sayesinde borç ilişkisi içerisinde olan ülkelere kriz olsa, yerel para biriminin değeri yerle yeksan olsa dahi değeri dünya çapında belirlenen altınla borçların ödenebileceği izlenimi, güveni verilir. Dolayısıyla özellikle kriz ortamlarında altın rezervinin yüksek olması ciddi bir güven anlamı taşır ki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın son 1 yılda altın rezervlerini ciddi şekilde arttırmasının ardında yatan sebeplerden birisi de budur.
Türk Lirası’nın giderek değer kaybettiği şu günlerde TL’ye olan güvenin kaybolmaması için altın rezervleri arttırmakta ve borçların ödeneceği güveni verilmektedir. Bu kapsamda hali hazırda Türkiye’nin ne kadar altını var, altın rezervi nerede ve türevi konulara değinilmesi yararlı olacaktır.
Merkez Bankası Altın Rezervi
Global çapta meydana gelen krizler ve gelmesi muhtemel diğer krizler başta olmak üzere çeşitli nedenlerle son dönemlerde dünya ülkeleri altın rezervlerini ciddi şekilde arttırmaya başladı. Rusya ve Hindistan bu süreçte en hızlı altın rezervi artıran ülkeler olsa da lider ABD’yi Almanya, IMF, İtalya, Fransa ve Çin takip etti.
World Gold Council (WCG – Dünya Altın Konseyi) verilerine göre Türkiye’nin altın rezervi son yılda ciddi şekilde arttı ve Şubat 2018 itibariyle Türkiye dünya altın rezervi sıralamasında Hindistan’ı geçerek 10’uncu sıraya yerleşti. Ülkemizin hali hazırda sahip olduğu altın rezervi 564,8 ton.
Son bir yıl içerisinde Borsa İstanbul’da en çok işlem yapan kurumlardan birisi olarak dikkat çeken Merkez Bankası, bu süreçte altın rezerv miktarını 10 milyar dolar civarında arttırdı.
Türkiye Altın Rezervini Neden Artırıyor?
TCMB geçtiğimiz bir yıl içerisinde para politikası ve diğer konularda radikal değişikliklere imza attı. Bu süreçte altın rezerv miktarını 10 milyar dolar civarında arttıran Merkez Bankası, aynı süreçte döviz stokunu da % 35 civarında azalttı.
Bu köklü değişiklik sonrasında dünya altın rezervi sıralamasında 10’uncu sıraya yerleşen ülkemizin bu politikayı benimsemesindeki en önemli nedenlerden birisi Merkez Bankası’nın bankalara zorunlu karşılıkların % 10’unu altın olarak yatırma olanağı sunması. 2011 yılında atılan bu adım yastık altında saklanan altınların piyasaya sürülmesi amacıyla gerçekleştirildi ve bankalar tarafından düzenlenen kampanyalar nispeten yastık altındaki altınların piyasaya sürülmesini sağladı.
2011 yılından itibaren Merkez Bankası’nın altın stokundaki artışın diğer bir sebebi de ABD tarafından uygulanması muhtemel bir yaptırım. Geçtiğimiz yıl ABD’de görülen Reza Zarrab ve Hakan Atilla kısaca kamu bankası Halkbank davasında ceza çıktı. Hali hazırda yaptırıma hazırlandığı düşünülen ABD’nin adımlarına karşı döviz stokunu azaltan Türkiye, altın stokunu arttırma gayreti içerisinde.
ABD’nin Halkbank’a keseceği cezanın milyarlarca dolar seviyesinde olması muhtemel.
Türkiye’nin Altınları İngiltere’ye Neden Gitti?
Geçtiğimiz dönemlerde ortaya çıkan haberlerde Türkiye’nin İngiltere’ye 450 ton civarında altın gönderdiği ve bu altınların akıbetinin bilinmediği yönünde iddialar vardı. Bu olayın perde arkasına değinmek ve kafa karışıklıklarını gidermek yararlı olacaktır.
Kulağa garip gelecek olsa da dünya ülkelerinin altınlarını depo etmek için ABD ya da İngiltere’yi seçmesinin en önemli nedenleri bu ülkelerdeki merkez bankalarının ciddi şekilde güvende olması. FED ve İngiltere Merkez Bankası halihazırda paranın ya da altının saklanabileceği en güvenli kasalar olarak görülüyor, dolayısıyla sadece Türkiye değil dünyanın çoğu ülkesi parasını ve altınını bu ülkelerde saklıyor.
Merkez Bankası Kanunu’nun 53’üncü bendi şu şekildedir: “Banka, ülke altın ve döviz rezervlerini para politikası hedefleri ve uygulamaları çerçevesinde yönetir. Bu amaçla Banka, sırasıyla güvenli yatırım, likidite ve getiri önceliklerini dikkate alarak belirleyeceği usul ve esaslara göre yurt içi ve yurt dışı piyasalarda vadeli yada vadesiz altın, döviz, menkul kıymet, türev ürün alım satım, borçlanma ve borç verme işlemlerini de içeren tüm bankacılık faaliyetlerinde bulunabilir.”
Anlaşılabileceği gibi Merkez Bankası’nın yapabilecekleri arasında farklı ülkelere gönderdiği para ya da altınla swap işlemler de yer alıyor. Merkez Bankası ilgili ülkelere gönderdiği altın sayesinde anında swap yapıp ülkesinde meydana gelen döviz talebini vadeyle karşılayabiliyor, tersi durumda döviz verip karşılığında altın alıyor.
Ayrıca Merkez Bankası’nın sahip olduğu altınları ülkesinde tutması ülke için hiçbirşey ifade etmiyor. Yastık altında tutulan altın gibi işlerliği kalmayan altının ülkede tutulmasındansa farklı ülkelerde yatırımlarda kullanılması gerekiyor. Anlaşılacağı gibi altınların İngiltere’ye gitmesinin ardında ekonomik gerekçeler ve piyasa mekanizması yatıyor.
Sizler için daha önceden derlemiş olduğumuz 2008 Krizinde Türkiyede ve Dünyada Neler Olmuştu konulu yazımızı da okuyarak farklı bilgilere de ulaşabilirsiniz.
