Paylaşım Ekonomisi (Sharing Economy) Nedir Avantajları Neler

Yeni gelişen pazarlama modellerinden birisi yalnızca kar değil dokunduğu herkese para kazanma imkanı sağlamasıyla diğer modellerden biraz ayrılıyor. Paylaşım ekonomisi olarak adlandırılan bu modele göre ekonomik bir kaynak farklı kişilerin paylaşımına açılıyor ve herkes bu kaynağın üzerinden para kazanabilme imkanına sahip oluyor. Açık kaynak kodlu bir yazılım programını andıran bu model günümüzün en başarılı girişimlerinin temel pazarlama tekniği olması nedeniyle yakından incelenmeye değer. Bu kapsamda paylaşım ekonomisi (sharing economy) nedir, ne gibi avantajları vardır ve türevi konulara değinilmesi yararlı olacaktır.

Paylaşım Ekonomisi

Paylaşım ekonomisini basmakalıp bir tanımlamaya tabii tutmak mümkün değil fakat en basit haliyle var olan ekonomik bir malı kullanılmayan süre içerisinde farklı bir kişiye kiralamak, kaynak tüketimini azaltmak olarak özetlemek yanlış olmayacaktır.

Paylaşım ekonomisini tek bakışta kavramak zor olabilir fakat basit bir örnekle sahip olduğunuz her şeyi herkesle paylaştığınızı düşünerek işe başlamanız olayı biraz daha anlaşılabilir kılacaktır. Paranızı, yazılımınızı, kıyafetinizi vb. aklınıza gelebilecek her türlü nesneyi ya da bilginizi farklı bir kişiyle paylaşarak paylaşım ekonomisine dahil olabilirsiniz.

Paylaşım ekonomisinin günümüzdeki en başarılı örnekleri hiç şüphesiz UBER ve AirBNB isimli uygulamalardır. Kişilerin sahip oldukları araçları veya evlerini farklı kişilerle paylaşmasını mümkün kılan bu uygulamalar paylaşım ekonomisinin en net örnekleridir ve bu gibi uygulamalara her geçen gün yenileri eklenmektedir. Söz konusu uygulamanın başarılı olmasının en önemli sebebi ise sadece kendisinin değil bir paylaşımı teşvik etmesi itibariyle sisteme dahil olan herkesin kazanmasını sağlamasıdır.

Ülkemizdeki başarılı örneklerden birisi ise Metro Turizm’dir. Bilindiği ya da öğrenileceği üzere Metro Turizm’in araçları aslında farklı kişilere aittir ve ilgili otobüsün üzerine Metro Turizm’in logosunun eklenmesiyle franchising verilmiş olur. Gerekli görülmesi halinde franchising verilmesi itibariyle Metro Turizm’in UBER ya da AirBNB’ye göre biraz daha kısıtlı imkanlar sunduğundan söz edilebilir fakat yine de bir paylaşım ekonomisinin oluştuğu inkar edilemez.

Paylaşım Ekonomisinin Önemi

Paylaşım ekonomisi aslında dünyamız için çok yeni bir uygulama değil, eskiden şirketlerin sahip olduğu varlıklar yine farklı şirketlere kiralanırdı ve atıl durmasındansa şirket için bir katma değer üretmesi mümkün hale getirilirdi. Fakat zaman ilerledikçe ve teknoloji geliştikçe farklı prosedürlerin yerini mobil uygulamalar aracılığıyla yapılması gereken bir kaç tıklama aldı, neticede şirketler için dahi bazen kafa karıştırıcı olabilen kiralama süreci tüketiciler için dahi oldukça basit bir olaya dönüştü.

Atıl duran kaynakların değere dönüştürülmesi ve en önemlisi kısa süreli ihtiyaçların karşılanması adına kaynakların gereksiz yere tüketilmesinin önüne geçmesi nedeniyle paylaşım ekonomisi oldukça önemli. Örneğin traktörü olan bir kişiyi baz alalım ve bu kişinin traktörünü uzun bir süredir kullanmadığını, gelecekte de ihtiyaç duymasının pek muhtemel olmadığını varsayalım. Paylaşım ekonomisinin yapısı itibariyle traktör ihtiyacı duyan farklı bir kişi için üretim ya da satış yapılması, boşta duran bir traktörü olan kişinin varlığı nedeniyle kaynakların boş yere harcanması anlamına gelecektir. Paylaşım ekonomisi boşta duran traktörün ihtiyacı olan kişiye kiralanmasını ve kaynakların gereksiz yere harcanmamasını teşvik eder. Dolayısıyla arzı kısıtlı olan hammadde korunmuş olur.

• Yapısı itibariyle şeffaf olan sistem kişilerin katılımıyla gelişir ve içerisindeki herkese kazanç sağlar,
• İsrafı azaltır ve geri dönüşümü teşvik eder,
• Kişilerin katılımıyla büyüyen bir sistem olması ve aslında her katılımcının paylaşım ekosisteminin bir yüzü haline dönüşmesi sisteme olan güveni arttırır,
• Çevre kirliliğini azaltır, sosyal bilinci arttırır,
• Kıt kaynakların çok daha verimli şekilde kullanılmasını mümkün kılar,
• Merkezi olmayan yapısı itibariyle demokratik bir düzenin varlığını sağlar,
• Sürdürülebilir ve her zaman geliştirilebilir bir sistemdir.

Paylaşım Ekonomisinin Yükselişi

Son dönemlerde ortaya çıkan ve isminden söz ettiren çoğu girişim aslında en azından bir noktada stratejisini paylaşım ekonomisine dayandırmaktadır. Hatta bankalar veya finansal anlamda gerçekleştirilen çeşitli girişimler dahi P2P (Peer to Peer) yani elden ele olarak tasvir ettiği bu sistemin nimetlerinden yararlanmaya çalışmaktadır.

Bilinen en yaygın örnekleri UBER ve AirBNB olsa da hali hazırda binlerce farklı uygulama vardır ve her geçen gün sayıları artmaktadır.

Paylaşım ekonomisinin dijital açıdan kısa süre içerisinde gerçeğe uyarlanabilen bir yapıda olması hali hazırda faaliyette olan büyük şirketleri ürkütse de küçük çaplı şirketler ya da girişimciler için büyük tabuların yıkılması anlamına geliyor. Eskiden bir girişimin başarılı olması en azından klasik bir değerlendirme yapıldığında sahip olduğu sermayeye doğrudan ya da dolaylı yoldan bağlıydı, fakat paylaşım ekonomisinin gelişmesi buna uygun dijital teknolojilerin herkesin kullanımına açık olması basit fikirlerin dahi kısa süre içerisinde çığır açan yenilikler ortaya çıkarmasını mümkün kılıyor. Üstelik hali hazırda faaliyet gösteren küçük şirketler dahi bu sisteme dahil olabiliyor ve en büyük rakipleriyle aynı kulvarda aynı şartlar altında yarışabiliyor.

Rekabeti arttırması, fiyatları ucuzlatması ve en önemlisi israfın önüne geçilmesini mümkün hale getirmesiyle paylaşım ekonomisi gerçekten de hayatımıza entegre edilmesi gereken kayda değer bir gelişme ve destekçi sayısı da her geçen gün artıyor.

Siz değerli okurlarımız için daha önceden kaleme aldığımız Dijital Para Nedir Anlamak İsteyenler İçin 5 Önemli Soru ve Cevap konulu yazımızı da okuyabilirsiniz.