Kaldıraç Oranı Hesaplama Nasıl Yapılır

Forex piyasalarında yatırım yapan kişilerin bu piyasayı diğerlerine karşın seçmesinin en önemli nedeni kaldıraçlı işlem yapılmasına imkan vermesidir. Hali hazırda 1:10 kaldıraç oranıyla yurtiçi forex aracı kurumları üzerinden yatırım yapabilenler, kaldıraç ve risk planlamasını doğru yapması halinde yatırımlarının 10 katına kadar gelir elde edebilme imkanına sahiptir. Kaldıraç, forex piyasalarını cazip kılmasına karşın karmaşık kılan bir faktör olduğu için kaldıraç nedir, kaldıraç oranı hesaplaması nasıl yapılır ve türevi konulara değinilmesi yararlı olacaktır.

Finansal Kaldıraç Nedir?

Kaldıraç sadece yatırımın belirli bir katına kadar potansiyel elde edilmesi fırsatı sunmaz, kaldıraç aslında forexle de ortaya çıkmış değildir. Kaldıraçlı finansal işlemler çok önceki dönemlerden beri kullanılmaktadır. En basit haliyle bir yatırımcı, bir şirkete yatırım yapacaksa ve bu yaptığı yatırımın getirisine güveniyorsa, riski doğru paylaştırdıysa finansal kaldıracı bir yatırım stratejisi olarak kullanma imkanına sahiptir.

Yatırımcı, yapacağı yatırımın getirisinden daha fazla yararlanmak için borç alarak yatırımını finanse eder ve bu yatırımı daha büyük çapta yapmış olur. Borçla finanse ettiği bu yatırım aslında kendisi için çok büyük bir risktir, çünkü ilgili şirketin pozitif bir getiri sağlayacağına yönelik bir garanti yoktur.

Yatırımcı, edindiği borçla finanse ettiği yatırımın getirisinden maksimum düzeyde yararlanmayı amaçlar ve bunu borçla yapmasına finansal kaldıraç denir.

Forex Piyasalarında Kaldıraç

Forex piyasaları kaldıraç sisteminin en yaygın olarak kullanıldığı ve doğru şekilde kullanıldığında forex piyasalarını en karlı piyasalardan birisi haline getiren piyasalardır. Bu kapsamda yatırım yapacak kişilerin forex piyasalarında kaldıraçlı sistemin işleyişi konusunda bazı bilgileri edinmesi yararlı olacaktır.

Forex, finansal kaldıraç sisteminin bireyler tarafından kullanılmasını mümkün kılar. Forex yatırımcısı döviz çiftinde meydana gelen yukarı ya da aşağı yönlü hareketlerden yararlanarak kar elde etmeye çalışırken elde edeceği karı forex firmaları aracılığıyla 1:10 oranında artırabilir.

Kaldıraç oranı ülkemizde yapılan bir mevzuat değişikliği sonrasında 1:10’a düşürülmüştür. Bundan önce 1:50’ydi, yine aynı dönemde yapılan mevzuat değişiklikleri sonrasında forex piyasalarında yatırım yapmaya başlayacak kişilerin 50 bin TL veya muadili döviz cinsinden teminatla bu piyasalarda yatırım yapmaya başlayabilmesi ayrıca forex piyasalarında gerçek yatırım yapmaya başlamadan önce 1 hafta süresince demo hesap açılışı gerçekleştirip minimum 50 işlem emri vermesi beklenmektedir.

İşte verilen kaldıraç oranının neye göre verileceği de bu teminata göre belirlenmektedir. Yatırımcılar yatırdıkları teminat tutarının 10 katına kadar hacimle yatırım yapma imkanına sahip olur. Yani 50 bin TL değerinde teminat veren bir foreks yatırımcısı Türk forex aracı şirketleri üzerinden yapacağı yatırımlar için 500 bin TL yatırım gücüne erişme imkanına sahip olur.

Yani kısa bir süreliğine vereceği emir için 10 kata kadar daha yüksek hacimle işlem yapma, borçlanma imkanını elde eder. Bu sayede yapılan yatırımdan elde edilecek getiri de yatırım hacmindeki artış katı kadar artmış olacaktır.

Buna karşın döviz çiftinin hareketi beklenen yönde de olmayabilir. Eğer beklenenin tersi yönde bir fiyat hareketi gerçekleşirse yatırımcı yaptığı yatırım için kullandığı kaldıraç oranına bağlı olarak teminatının tamamını ya da bir kısmını kaybedebilir. Hatta ilave teminat da istenebilir, eğer gerekli teminat yatırılmazsa bu durumda açılan pozisyonlar otomatik olarak kapatılır.

Kaldıraç Oranı Nasıl Hesaplanır

Kaldıraç oranı açılacak pozisyon için gerekli krediden istifade edebilmek adına hesapta bulunması gereken minimum teminat tutarı oranıdır. Örneğin 200 birimlik kredi için 1 birim teminatın istenmesi durumunda kaldıraç 1:200 olarak tasvir edilir.

Ülkemizdeki mevzuat değişikliği sonrasında aracı kurumlar 1 birimlik teminata karşın 10 birimlik kredi verebilme imkanına sahip olmuştur. Bu nedenle kaldıraç oranı da 1:10 olarak tasvir edilmektedir.

Yine SPK tarafından yapılan aynı mevzuat değişikliği sonrasında forex piyasalarında işlem yapabilmek için gerekli minimum teminat tutarı 50 bin TL olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda 50 bin TL’lik bir teminat karşılığında forex aracı kurumları 500 bin TL’lik kredi verme imkanına sahip olur.

Bu imkan, yatırımcıya da 500 bin TL’ye kadar hacimle yatırım yapabilme fırsatı sunar.

Kaldıraç oranı hesaplaması yapacak kişilerin basitçe “pozisyon büyüklüğü / teminat tutarı” işleminden yararlanması yeterlidir. Bu hesaplama forex piyasaları için bu şekildedir, finansal ve operasyonel kaldıraç farklı tipte kaldıraçlardır ve forex piyasalarında yatırım yapanları ilgilendirmediği için hesaplanma yöntemlerine burada değinilmemiştir.

Pozisyon büyüklüğü hesaplamasını yapmak için de “fiyat x miktar” hesaplaması yapılabilir.

Kaldıraç Etkisi

Forex piyasalarında kaldıraçlı işlem yapacak kişilerin karşısına çıkacak terimlerden birisi de hiç şüphesiz kaldıraç etkisidir. Kaldıraç etkisi en basit haliyle öz sermayenin getirisiyle yatırımın toplam getirisi arasında kalan farkı ifade etmek için kullanılır.

Forex piyasalarında yapılan kaldıraçlı işlemler yatırımcıya borçlanarak yatırım yapma imkanı sağladığı için risk yükselir, buna karşın borçlanmadan yapacağı yatırımdan çok daha yüksek hacimle yatırım yaptığı için daha yüksek oranda öz sermaye getirisi fırsatı yakalar.

Fakat işler her zaman bu şekilde olmaz. Kaldıraç etkisi bu durumun tam tersi yönde de hareket edebilir, yani normalde yapacağı yatırımdan elde edeceği zarar daha az olacakken kaldıraçlı yatırım yapıldığı için zararın miktarı da bu oranda artış gösterecektir.

Sitemizin Forex kategorisini inceleyebilir, bunun yanı sıra Online Dolar Al Sat İçin 10 Forex Şirketi konulu yazımıza da göz atabilirsiniz.